Δελτίο τύπου της κίνησής μας Σέρρες, 23-1-2022
Έκταση
4.100 στρεμμάτων συνολικά ζητείται για
εγκατάσταση φωτοβολταϊκού πάρκου στα
υψίπεδα του Μενοικίου όρους (Μπόζνταγ).
Η
αιτιολογία γνωστή. Πρόκειται για ΑΠΕ,
που συμβάλλει στην απεξάρτηση της χώρας
από τις συμβατικές (μη ανανεώσιμες)
μορφές ενέργειας (πετρέλαιο, άνθρακας,
φυσικό αέριο) και στην ελάττωση των
εκπεμπόμενων αέριων ρύπων (φαινόμενο
θερμοκηπίου – κλιματική αλλαγή)
Α. Παρατηρούμε πρώτα ότι δεν γνωρίζουμε
αν η παραγόμενη σε ένα τέτοιο μεγαθήριο
ενέργεια θα διατίθεται προς κάλυψη του
στόχου της Ελλάδας για μείωση της
εξάρτησης από τις μη ΑΠΕ ή (και) θα
πωλείται σε άλλες χώρες. Αν πρόκειται,
δηλαδή, για προϊόν προς κάλυψη εγχώριων
αναγκών ή για χρηματιστηριακή επένδυση
και ρίσκο. Τα κριτήρια που πρυτανεύουν
διαφοροποιούνται έντονα στις δύο αυτές
περιπτώσεις. Άλλο ΑΠΕ και άλλο
χρηματιστηριακά παιχνίδια με τίτλους
ΑΠΕ.
Στη Μη
Τεχνική Περίληψη της εταιρείας Μagna
Energia
(σελ. 4) πληροφορούμαστε ότι η “παραγόμενη
ηλεκτρική ενέργεια θα πωλείται στο
Διαχειριστή Συστήματος (ΔΑΠΕΕΠ)”.
Η ΔΑΠΕΕΠ
Α.Ε. (Διαχειριστής Α.Π.Ε. και Εγγυήσεων
Προέλευσης) αποτελεί το μεγαλύτερο
μέτοχο στο Ελληνικό Χρηματιστήριο
Ενέργειας (Ε.Χ.Ε.) και τον δεύτερο
μεγαλύτερο πωλητή μετά τη ΔΕΗ στην αγορά
ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργεί
στο Ε.Χ.Ε.
Πουθενά
στην περιβαλλοντική μελέτη δεν
ξεκαθαρίζεται πώς και πού θα διατίθεται
το προϊόν. Ο διακηρυγμένος, εξάλλου,
πολιτικός στόχος να καταστεί η Ελλάδα
“μπαταρία της Ευρώπης” (Κ. Μητσοτάκης,
Φεβ 2019) μάλλον προς εξαγωγή “πράσινης”
ενέργειας στην πανευρωπαϊκή-παγκόσμια
αγορά αέριων ρύπων δείχνει, ενώ δε
φαίνεται καθόλου συμβατός με την
προστασία του περιβάλλοντος. Η πατρίδα
μας είναι μικρή σε έκταση χώρα, με πολλές
περιοχές ιδιαίτερης περιβαλλοντικής
αξίας και σημασίας για την άγρια ζωή
και τις τοπικές κοινωνίες. Πώς
θα γίνει “μπαταρία της Ευρώπης” χωρίς
να χαραχτεί ανεπανόρθωτα το σώμα της;
Αυτά σε
ό,τι αφορά τη μεγάλη πολιτική εικόνα
του έργου.
Β. Για
τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
(ΜΠΕ)
Πρόκειται
για μια μελέτη της σειράς, με συρραφή
γενικόλογων στοιχείων, σχετικά με τα
περιβαλλοντικά – κοινωνικά χαρακτηριστικά
της ευρύτερης περιοχής του υπό συζήτηση
έργου.
Γεωλογικά,
γεωμορφολογικά, περιβαλλοντικά στοιχεία,
δεδομένα καιρικών φαινομένων, που
αφορούν σε ολόκληρο το νομό και ευρύτερα,
τα οποία ναι μεν μπορεί να είναι ορθά,
αφού πρόκειται για αποσπάσματα/παραθέματα
από προϋπάρχουσες επιστημονικές
έρευνες/μελέτες, πλην όμως δε μας παρέχουν
καμιά πληροφορία επί των συνεπειών στο
περιβάλλον του συγκεκριμένου έργου.
Για τις
επικρατούσες π.χ. καιρικές συνθήκες
χρησιμοποιούνται μετρήσεις και καταγραφές
του Μετεωρολογικού Σταθμού Σερρών
(ΜΣΣ), που βρίσκεται στο Πάρκο Ομονοίας
(Οβά Τσεσμέ) σε υψόμετρο 32 μ. Τα στοιχεία
μάλιστα του ΜΣΣ χρησιμοποιούνται, δίχως
καμιά αναγωγή απόστασης – υψομέτρου
για να περιγράψουν(;) φαινόμενα που
επικρατούν πάνω στο Μενοίκιο στα 1600 –
1700 μέτρα!
Σχετικά
με τα πραγματικά γεωμορφολογικά δεδομένα
της περιοχής, η ΜΠΕ σε ένα και μοναδικό
ερώτημα κυρίως όφειλε να απαντήσει:
Ποιες
επιπτώσεις είναι δυνατό να υπάρξουν
από την εγκατάσταση/λειτουργία του
έργου στο καρστικό υπόστρωμα/υπέδαφος,
που χαρακτηρίζεται από καταβόθρες,
σπήλαια και υπόγεια αποστραγγιστικά
συστήματα και την ομαλή τροφοδοσία με
νερό -σε ποιότητα και ποσότητα- των πηγών
στα χαμηλά και τους πρόποδες του βουνού
(πόσιμο – αρδευτικό νερό Δήμου Σερρών
και κοινοτήτων του Δήμου Εμ. Παπά).
Στη
διδακτορική διατριβή του συμπολίτη
μας, καθηγητή πανεπιστημίου Χρήστου
Πέννου («Γεωμορφολογική εξέλιξη του
Μενοικίου όρους με βάση τα μορφολογικά
και ιζηματολογικά χαρακτηριστικά των
σπηλαίων του», 2014) καταγράφονται αναλυτικά
οι καρστικοί σχηματισμοί του Μενοικίου
(δολίνες, σιφώνια/δρόμοι του νερού,
δεκάδες σπήλαια) και ο καθοριστικός
τους ρόλος στη διατήρηση της υδρολογικής
ισορροπίας του όλου συστήματος.
Στη ΜΠΕ
δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά στο
ζήτημα αυτό. Απεναντίας μάλιστα, οι
μελετητές μάς διαβεβαιώνουν ότι εκεί
“δεν εντοπίζονται σπήλαια ή πηγές”!
(σελ. 122)
Συνειδητό
και σκόπιμο ψέμα ή απέραντη και ασύγγνωστη
άγνοια;
Το ένα χειρότερο του άλλου.
Σε αυτό,
λοιπόν, το πρωταρχικό ζήτημα, που έχει
να κάνει με την τύχη των πολύτιμων πηγών
πόσιμου και αρδευτικού νερού, η ΜΠΕ
σιωπά εκκωφαντικά. Και ρωτάμε:
Γιατί,
ενώ η μελέτη της εταιρείας μάς φορτώνει
με χίλιες δυο άσκοπες και άσχετες με το
έργο πληροφορίες, αγνοεί(;) ή αποσιωπά(;)
το βασικό ζήτημα;
Πόσο
“πράσινο” μπορεί να είναι ένα έργο, αν
από αυτό προκληθούν σοβαρά προβλήματα
στην υδρολογική ισορροπία και κανονική
τροφοδοσία των πηγών στα χαμηλά του
βουνού, που εξασφαλίζουν πόσιμο και
αρδευτικό σε πόλη και χωριά;
Υπάρχουν
ασφαλώς και άλλοι λόγοι για τους οποίους
το έργο δεν πρέπει να γίνει εκεί πάνω
(προστασία ειδών χλωρίδας-πανίδας,
αισθητική ρύπανση κ.ά), οι οποίοι
περιγράφονται αναλυτικά στην πεντασέλιδη
αρνητική για το έργο γνωμοδότηση του
Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης
(ΦΔΛΚ). Επικεντρωθήκαμε όμως εδώ στον
κύριο και πρωταρχικό.
Μεγάλο,
επίσης, ερωτηματικό γεννιέται για τα
μέσα που θα χρησιμοποιούνται στην
αποψίλωση του εδάφους κάτω από τα πάνελ
αλλά και τον καθαρισμό των ίδιων των
πάνελ. Στη μελέτη αναφέρεται: “Να
αποφεύγεται η χρήση χημικών ουσιών για
την καταπολέμηση των αγριόχορτων και
χρήση χημικών καθαριστικών για τα φ/β
πλαίσια” (σελ. 144). Όμως, το “να
αποφεύγεται” είναι γενικόλογη προτροπή.
Δεν είναι δεσμευτική
απαγόρευση
για τη χρήση χημικών ουσιών σε μια
τεράστια έκταση, οι οποίες θα κατεισδύουν
στο υπέδαφος, καταλήγοντας στους δρόμους
των υπόγειων νερών και τελικά στις
πηγές.
Ακόμη,
δε διευκρινίζεται αν τα πάνελ θα είναι
μόνο από γυαλί και μέταλλο ή με τεχνολογία
σεληνιούχου χαλκού-ινδίου-γαλλίου
(CIGS)
ή άλλη και αν αυτά περιέχουν τοξικές
χημικές ουσίες, που περιλαμβάνουν το
τελλουρίδιο του καδμίου, το σεληνιούχο
χαλκό, το (δι)σεληνιούχο γάλλιο κάδμιο,
το (δι)σεληνιούχο γάλλιο χαλκό, το
εξαφθοροαιθάνιο, τον μόλυβδο και το
φθοριούχο πολυβινύλιο ή, πιθανόν, και
χλωριούχο κάδμιο.
Αν, για
οποιαδήποτε λόγο, υπάρξει διάβρωση ή
καταστροφή τους, έστω και 1 γραμμάριο
τοξικών να πέσει ανά στρέμμα στο έδαφος
από αυτά, τότε η συνολική επιβάρυνση
θα είναι 4,1 κιλά τοξικών ουσιών στο
υδατικό σύστημα πόσιμου νερού.
https://sciencing.com/effects-chlorofluorocarbons-humans-7053.html
https://www.discovermagazine.com/environment/solar-panel-waste-the-dark-side-of-clean-energy
Παραθέτουμε,
τέλος, και δύο σημεία της μελέτης,
ενδεικτικά της επιδερμικής και
αποπροσανατολιστικής οπτικής των
συντακτών της:
Το έργο,
λένε, θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της
“ανεξέλεγκτης βόσκησης, που αποτελεί
την πιο σημαντική πίεση που δέχεται η
προστατευόμενη περιοχή” (NATURA)
(σελ. 122).
Ο
περιβαλλοντικός “κίνδυνος” από την
“υπερβόσκηση” επαναλαμβάνεται
τουλάχιστον 3 – 4 φορές σε ολόκληρη τη
μελέτη. Υπερβολική ευαισθησία και
νοιάξιμο για το περιβάλλον εκ μέρους
της εταιρείας; Κάθε άλλο. Διότι καθόλου
δεν ανησυχούν οι μελετητές για το κατά
πόσο περισσότερο θα αυξηθεί η “πίεση
στην προστατευόμενη περιοχή” από τα
βόσκοντα εκεί ζώα, όταν, με την κατασκευή
του έργου, ο ζωτικός τους χώρος θα
συρρικνωθεί κατά 4.100 στρέμματα!
Επί του
συγκεκριμένου, ο ΦΔΛΚ επισημαίνει:
“Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η χρήση
της περιοχής ως βοσκότοπος … θα πληγεί
η χωρική κτηνοτροφία με την κατάληψη
βοσκοτόπων από φωτοβολταϊκά πάνελ”
(σελ. 5).
Σε άλλο
σημείο της ΜΠΕ (σελ. 25) αναφέρεται ότι
τα έργα οδοποιίας που θα γίνουν όχι μόνο
δε θα διαταράξουν το φυσικό περιβάλλον,
αλλά απεναντίας, “θα βοηθήσουν στη
γρήγορη πρόσβαση επίγειων μέσων
πυρόσβεσης … σε τυχόν εκδήλωση πυρκαγιάς”.
Μια πυρκαγιά ωστόσο, το ενδεχόμενο
εκδήλωσης της οποίας αυξάνεται κατακόρυφα, ακριβώς λόγω της εγκατάστασης/λειτουργίας
του έργου! Μέχρι τώρα μόνο από κεραυνούς ξεσπούσαν πυρκαγιές εκεί πάνω.
Μια
άλλη αναπτυξιακή προοπτική για το
Μενοίκιο
Τα πάνω
από 15 σπήλαια και οι άλλοι καρστικοί
σχηματισμοί (δολίνες, καταβόθρες)
συναντώνται στο Μενοίκιο σε σπάνια
συγκέντρωση (στην Ελλάδα κάτι παρόμοιο
υπάρχει μόνο στην Κρήτη). Σε συνδυασμό
με τα κοντινά σπήλαια Αλιστράτης, πηγών
Μααρά και σπήλαια περιοχής
Κρουσοβίτη-Σιδηροκάστρου, είναι δυνατό
να αποτελέσουν πόλο έλξης ορειβατικού
– σπηλαιολογικού τουρισμού, καθώς και
επιστημονικών παρατηρήσεων – ερευνών.
Η
ιδιαιτερότητα αυτού του πλούτου
συνίσταται στο ότι δεν καταστρέφει το
έδαφος πάνω στο οποίο αναπτύσσεται. Το
αντίθετο, μάλιστα. Είναι ένας πλούτος
που όσο περισσότερο μοιράζεται στους
ανθρώπους, τόσο μεγαλύτερος γίνεται.
Κίνηση Πολιτών Σερρών ‘‘γη & ελευθερία’’